Bossche Straten 2013
067. Snelle abt
Auteur: Ed Hupkens Met dank aan de Werkgroep Toponymie, Kring Vrienden van 's-Hertogenbosch |
De restauratie van de overkluizing van de Abtsbrug, anno 1934. Foto: SA nr. 0016953
Op de plek waar de Snellestraat overgaat in de Kruisstraat, buigt de Binnendieze (de Verwersstroom) naar het westen af. Oorspronkelijk liep de Verwersstroom hier als stadsgracht rechtdoor naar het noorden om in de Binnenhaven uit te stromen. In het midden van de 14e eeuw verloren de eerste stadsmuur en stadsgracht hun verdedigende functie. In verband met de waterafvoer was het graven van een nieuwe verbinding tussen de Verwersstroom en de Vughterstroom in de Uilenburg noodzakelijk. De brug die er overheen werd gebouwd, Abtsbrug genoemd, verbond de Snellestraat met de Kruisstraat. Deze brug (voor het eerst vermeld in 1466 in het Bosch Protocol) is genoemd naar de abt van de Sint-Trudo Abdij van Sint-Truiden. Tot in de 15e eeuw waren nabijgelegen percelen aan de Postelstraat en Kruisstraat in bezit van deze abdij. De Verwersstroom werd vanaf de Abtsbrug tot de Binnenhaven gedempt, en er werd gebouwd aan de oostzijde van de Kruisstraat. De bebouwing aan deze kant van de Kruisstraat staat – tot het Eerste Korenstraatje - op deze gedempte tak van de Verwersstroom. In de 17e eeuw ontstond naast de Abtsbrug bebouwing, waardoor sindsdien de overkluizing nog maar aan één zijde als brug herkenbaar is. In 1934 werd de Abtsbrug door een nieuwe constructie vervangen. De funderingen zijn in 1973 hersteld. Het achtererf van het huidige pand Kruisstraat 1 was eeuwenlang een wat afgelegen plek van de kloostertuin van de franciscaner minderbroeders. Daar stond het pesthuisje, waarin de broeder woonde die in tijden van een pestepidemie de pestlijders in de stad bezocht.