079. Amsterdamse Schoolstijl

Huizenrij aan de Citadellaan van zestien boven- en benedenwoningen in Amsterdamse Schoolstijl, met rechts de Van Noremborghstraat. Anno 1935.
Foto: Erfgoed ’s-Hertogenbosch nr. 0032762

Sinds oktober 2003 is een compleet blok woningen gemeentelijk monument. Het gaat hier om de huisnummers 43-73 aan de Citadellaan. Deze rij van zestien boven- en benedenwoningen is gelegen in een gesloten gevelrij aan de noordoostzijde van de straat. Qua architectuur is het complex een voorbeeld van de Amsterdamse School. De panden omvatten drie niveaus: begane grond, verdieping en zolder. De woningen zijn identiek aan elkaar en hebben elk een risalerend deel dat voorzien is van een geveltop. Het met muldenpannen gedekte mansardedak is met de nok evenwijdig aan de straat georiënteerd. Het risaliet heeft een dwars zadeldak. De gehele rij woningen is voorzien van een bakstenen tuinmuurtje met rollaag, gemetselde pijlers en sierijzerwerk.

De voorgevel van iedere beneden- en bovenwoning heeft een dubbele portiek met rondbogen. Daarboven zit siermetselwerk, waarin een ruitvormig glas-in-loodraam gevat is. De adressen 55 tot en met 65 hebben nog de oorspronkelijke voordeur met hardstenen neuten. De portieken zijn geaccentueerd met hardstenen speklagen. De oorspronkelijke zesruits draairamen zijn nog aanwezig bij de nummers 57, 61 en 63. Het muurwerk boven deze vensters is gedecoreerd met een bloktandmotief. Het zolderniveau is voorzien van twee vierruits draaiende delen, die gevat zijn tussen twee prominente bakgoten. Een fraai detail is de oorspronkelijke regenpijp met driehoekige doorsnede die dit deel van de gevel verdeelt. Het risalerende deel van de gevel heeft op de begane grond een driezijdige erker met stenen borstwering.

Het centrale onderraam en de kleine bovenlichten zijn in glas-in-lood uitgevoerd. Deze oorspronkelijke vensters zijn alleen bij Citadellaan 57, 61 en 65 nog aanwezig. De erker is voorzien van een balkon met gemetselde pijlers en daartussen een ijzeren hekwerk. De eerste verdieping heeft onder een steens rollaag een grote pui met dubbele, draaiende deuren die toegang geven tot het balkon. In de pui zijn aan weerszijden van de deuren smalle, hoge vensters geplaatst. Zowel de deuren als de vensters zijn voorzien van een smal bovenlicht met glas-in-lood. Boven deze pui is ruitvormig siermetselwerk met een in groene steen uitgevoerd kruis. Een aantal van deze puien is vernieuwd. Citadellaan 65 geeft een beeld van de oorspronkelijke situatie.

De panden hebben cultuur- en sociaalhistorische waarde en zijn representatief voor de stadsuitbreidingen van ’s-Hertogenbosch in de eerste helft van de 20ste eeuw.