2023 - week 52

De leste

In dees donker daag wille de minse nogal ’s trugkijke. Da hurt bij ’t èind van ’t jaor. Ik gaoget nie mer over lichamelijke perikele hebbe, mar afgezien daorvan hen wij ’n rillijk goei jaor gehad. We hen duuzende kielemeeters gefietst en zen zèlfs mi Tienen en Ante dur de duine getoerd. As we da kommend jaor ok nog ’s zón kunne…

Ik kreeg ’t mi onze Klaas over de kèrsemustijd van ons jeugd. Wij moessen op uurste kèrstdag minstes twee kirres nor de kerk. Nò de lang mis waar d’r smiddes nog ’t lof. Wijers moogde niks mi die kerkelijke hogtijdaag. Alles waar geslote. ‘Wa wij wel dinne, waar kaarte,’ zin onze Klaas en da kos ’r flink opgaon. Vurral as t’r ingespuld wier bij ’t rikke, wier d’r nog wel gevloekt ok al ston ’t stèlleke op d’n dreswaar en  honge d’r engelkes en wa gruun tèkskes aachter de schilderijkes en òn de spiegel. Da gruun kwaamp ùit de maste. Daor makte gin man praot oover.’ Zoo herinnerde ik m’n èige da ok wel ’n bietje. Allennig mi da kaarte heb ik noit meegedaon en vur men waaren ’t dùrrum nog saaier daag.

M’ne mins vertelde da ze bij Lintjes prottestants waare. Daor han ze ginne kèrststal, want zèllie dinne nie mee òn de ‘paapse afgoderij’. Ze han wel alle jorre unne kèrstboom binne staon en die kwaamp ok ùit ’t mastebos van de paoters. Inne keer ha da behoorlijk wa stof opgeleeverd, wies onze Klaas te vertelle. Hij waar èiges toen nog te klèin um ’t bewust meegemakt te hebbe, mar z’n oudste bruur Gèrrit waar d’r naauw bij betrokke geweest. Gèrrit hagget zó dik verteld da d’n onze ’t vort kos droome.

’t Waar in 1943 in d’n orlog. De Duitsers han in hulliejen hoek ’n kampement. ’t Wier Kèrsemus en onze Klaas z’n oudste bruur gonk same mi Leo’s, d’n oudste van Lintjes, op pad  nor de hèij die grènsde òn ’t Paotersbos. Ze han ’n aauw karreke bij da van fietswiele en wa plènkskes òn mekare hong. Bij ’t twidde pèdje dinne ze ’t bos in. Nò wa proppe  gesprokkeld te hebbe, kwame we bij ’t èchte doel: ’n kèrstbumke vur Lintjes. ’t Hoefde mar ’n kleintje te zen, want ’t waagentje waar nie groot.

Gèrrit waar nèt z’n best òn ’t zaage toen ie wa gestrissel hurde in de struike. Ze verschoote d’r èige ’n ongeluk. Potdomme, kwaame daor innins twee Duitse patroelje saldaote vur d’n dag.  ‘Was machen Sie da?’ wier d’r gebruld. Leo Lintjes ha ’n Duitse moeder en stotterde: ‘d-das ist vur W-W-Weinachte, einen B-Baum.’

Innins waar ’t of ’t kerstkiendje al geborre waar en ok mee in aksie kwaamp.

‘Ach so,’ riep d’n Duitser, ‘ja Weihnachten...’ ’t Is nie te geleuve, mar de saldaot keek ’s nor ’t bumke, naam de zaag oover en lin d’r innen um van twee meeter.

Leo zin triesteg: ‘aber wir haben daovur kein Transport…’

De Duitsers begosse bèij te laache, sjouwde d’n hille mikmak ’t bos ùit en laoiden ’t gelijk op ’n vrachwagentje. De jonges moessen instappe. M’n bruur wier navigator en ’t ging op Hause Lintjes aon. ’t Waar al wa scheemerig toen Leo in z’n beste Duits zin: ‘Wir sind fast da; in die Ferne wo das Licht brennt, da wartet unsere Familie.’

De Duitsers kreege koffie en koek en wiere bedankt.

‘Frohe Weihnachten,’ laachde ze tevreeje.

geschreven door: Bèt van Klaasse