Bossche Monumenten 2020
Auteur: Ed Hupkens |
063. Multifunctioneel Rood Kruis
Het Rood Kruis dat heeft o.a. gediend als kerkgebouw voor de afgescheiden gemeente van de gereformeerde kerk. Datering: rond 1880.
Foto: Erfgoed ’s-Hertogenbosch
Het gebouw Het Rood Kruis aan de Molenstraat 1 is sinds januari 1989 een rijksmonument. Het is een 16e-eeuws pand dat twee verdiepingen heeft. Het heeft een onder met pannen gedekt zadeldak met schild aan de voorkant en een trapgevel aan de achterkant. In 1913 is het ingrijpend verbouwd. De hoek werd daarbij afgeschuind en voorzien van een iets uitkragend topgeveltje onder insteekkap. De gevels werden toen voorzien van getoogde vensters met T-ramen.
Op de begane grond werd de noordgevel voorzien van rondboogvensters met gietijzeren roedenverdeling. De voorgevel en de afschuining werden gepleisterd en inwendig werden enkelvoudige balklagen aangebracht. Op de begane grond heeft de voorgevel een deur met bovenlicht en een getoogde dubbele deur en is afgesloten met een rondboogfries. De witgeverfde noordgevel heeft een deur met gedeeld bovenlicht en is afgesloten met een gemetselde, uitkragende gootlijst. Het Rood Kruis heeft een tweebeukige, vier traveeën lange kelder met kruisgewelven (17e-eeuws), rustend op natuurstenen kolommen. Het fundament van het complex is grotendeels nog 14e-eeuws. De kap met eiken dekbalkjukken en schaarspanten met balk dateert uit de vijftiende eeuw.
In de Franse Tijd (1795-1813) diende Het Rood Kruis als gevangenis. Oktober 1842 werd de christelijke afgescheiden gemeente te ’s-Hertogenbosch opgericht. Oorspronkelijk behoorden deze geloofsgenoten tot de hervormde kerk, wij kennen hen nu als gereformeerde kerk. Drie jaar na hun stichting openden zij een gebedshuis in een voormalig stromagazijn aan het Geertruikerkhof. Maart 1854 kochten zij het pand Het Rood Kruis en gebruikten het als kerkgebouw. Naarmate de kerkgemeenschap groeide, keek men uit naar een groter pand. Hiertoe werd grond aangekocht aan de Jan Heinsstraat, met kerstmis 1886 werd de nieuwe kerk in gebruik genomen.
Het Rood Kruis was inmiddels verkocht aan de apotheker P.J. Jansen, die het gebouw als pakhuis gebruikte. Begin 20ste eeuw was het een verkooplokaal, daarna een drukkerij. Visboer Enoch Hartman had er zijn vishal. Voor de Tweede Wereldoorlog had Niesingh er een hoefsmederij, na de oorlog werd het smederij Moonen. In 1987 werd het pand gerestaureerd en kreeg het een winkelfunctie.
Onder de vensterbank van het raam op de hoek zitten twee gevelsteentjes met de tekst ‘Oe gotte kèk doar’. Dat was een idee van de (levens)kunstenaar Domien van Gent. Inmiddels zijn er bijna vijftig van die typisch Bossche spreuken in de stad geplaatst..