Ruilkaskes

De laatste tijd zijn er nogal wat dingen gebeurd, zodat ik u nodig weer eens moet bijpraten.

• Op mijn oproep om Omroep Brabant op te dragen, als provinciale zender, de Brabantse cultuur en daarmee ook de daarmee onlosmakelijk verbonden Brabantse dialecten in beeld te brengen en te promoten, heeft u tot mijn grote genoegen massaal gereageerd. In totaal heb ik 54 aanmoedigingen ontvangen om vooral hiermee door te gaan. Ik heb alle reacties (zonder e-mailadressen) doorgestuurd naar de directie en de hoofdredacteur van Omroep Brabant. Het resultaat is, dat ik op woensdag 30 juni 2021 om 9.30 uur met de hoofdredacteur en een journalist van de omroep een afspraak heb in de lounge van Hotel Princeville, waar ik onze grieven zal toelichten. Hopelijk leidt dit tot het verstandige besluit, het beleid bij de omroep drastisch ten goede te veranderen.
• De site nlutskebrabants.nl is zodanig geïnteresseerd geraakt in deze dialectcolumn, dat ze toestemming aan de redactie van de Halsterse Krant & de Zuidwestkrant heeft gevraagd om de rubriek voortaan over te mogen nemen. Wat u hier leest is dus voortaan in de hele provincie te zien. Klikt u maar aan de linkerkant van de pagina op: Westelijke dialectverhalen.
• Al heel veel jaren stellen Cor en Jos Swanenberg de Brabantse Spreukenkalender samen. Dit is een kalender waarin elke dag weer een Brabants verhaaltje of tekstje staat, plus een typisch Brabantse dialectspreuk. Met grote trots kan ik u meedelen, dat er dit jaar in de kalender voor 2022 erg veel bijdragen zijn opgenomen die afkomstig zijn uit het uiterste westen van de provincie. Vader en zoon Swanenberg hebben zich duidelijk laten inspireren door de inhoud van de Halsterse Krant & de Zuidwestkrant. Volgend jaar leest u in die kalender: een aantal verhalen van de hand van Ad Borremans, enkele spreuken die zijn aangeleverd door Peter Borremans en een verhaal van Henk van Aert. Daarnaast hebben ze gekozen voor een aantal radioverhaaltjes die uit mijn koker komen. De kalender is al te koop in de reguliere boekhandel. De prijs is € 14,95.
• Op 25 mei jongstleden zijn er in Schijndel voor het komende jaar weer radio-opnamen gemaakt ten behoeve van de lokale en regionale omroepen in Noord-Brabant. De verhalen zijn te beluisteren en te lezen op nlutskebrabants.nl onder de titel: Bij wijze van ... za'k mar zegge. Daarnaast zijn ze te zien bij brabantserfgoed.nl/dialect, waar ook een beschrijving van de sprekers wordt gegeven. Wie meedoet kan een leuk prijsje winnen. Van de organisatie hebben we inmiddels vernomen, dat er opvallend veel wordt meegedaan door West-Brabanders!

Tot slot een verhaaltje uit mijn archief.

Drie ginneraosies

Neeve n’t öske aon d’n Ouwe Tol was ’n strook van ’n paor meeter brjeed, waor vaoder nwoot spitte of zaoide of woogstte. Die strook moes vrij blèève vur att’r wir dur ’ne boer meej pèèrd en kaar ’n vracht pèèrdemis gebrocht wier, jinne kjeer pur jaor. En vur de rest konne de kinders daor speule. Want op ’t laand moog da netuurlek nie.

’t Was dieje dag in augustus ’t mwooiste weer van de kerremus. Gin wollekske aon de lucht, ’n lekker zonneke en gin zuchje wind. De klèène Jakke en z’n zusjes ammezeerde d’r èège dan ok köstelek. Ze daanste n’en spronge en zonge liedjes, die ze op school en van zullie moeder geljeerd adde.

’t Was zoow lekker waarem en zoow leuteg saome, da ze oew langer oew gekker gienge doen. Betje mokte steeds gekkere spronge, Mieke kwekte steeds aarter en Jakke wouw zeeker nie vur z’n jongere zusjes onderdoen. Van puure plezaantegèd dee t’ie z’n jin broekspepke n’omwoog, zoowda z’n piezemanneke nor buite kwaam piepe n’en op de maot van ’t liedje meej gieng daanse. Betje en Mieke kreege zoowa bökpèèn van ’t lache en gienge nog wilder daanse.

Mar laank duurde da fjeest nie mir, want daor was injees zullie vaoder. Bats! Jakke kreeg ’n lap teege z’n liengse woor, en wham! Daor kreeg ie ok nog ’n waoj teege z’n aander woor aon. Da deej verekkes zjeer!

’Nor binne gullie’, zeej vaoder teege de meskes, ’gao d’oew moeder ellepe. En gij, Jakke, gij gao musterd kappe, drie bosse, en jeerder scheej d’r nie meej uit.’ De meskes gienge blèètend nor binne en Jakke kroop jaankend aachter de kapblok. Drie bosse musterd kappe, da was zoowmar nie gedaon. En z’n woore gluuide nog van de tetse die t’ie gad ad.

Mar toen gieng de deur van ’t outkot oope. Daor was oopa van d’n ooverkaant. Die zeej niks, mar vriendelek lached trok ie de klèène Jakke bij z’nne n’aarem omwoog, om dan zellef op z’n knieje aachter de kapblok te gaon zitte. Dieje goeje ouwe oopa, die naam de straf van ’m oover! Jakke liet nog ’n leste snik en toen verscheen ’r opnuuw ’n lach op z’n toet. Jakke gieng wir buite speule, mar nouw zouw t’ie braof zèèn.

Dit verhaal is gepubliceerd in Brabants, jaargang 4, nummer 1, maart 2007. Het is tevens te beluisteren op de bijbehorende cd. In de Tijding 2008-1 is het ook terug te vinden, op pagina 30. En ik heb het natuurlijk opgenomen in mijn boek 't Kom d'ammel goed.

geschreven door: Jan Luysterburg