2018 - maart 

Nou hen ze vur de schreijfwedstrijd van’t Dialektefestival in Lieshout de kommende juni ’t thema ‘vruuger waar alles beeter’ gekoze èn ons Bèt vent dè’k daoròn mee mót doen. Ik ben nie mer zó van de wedstrijde èn dè thema veijn ik eigelek afgezaagd.
‘Die weete zeeker nie wè vur ’n èllènde wij in onze jongen ted meegemakt hebbe,’ bromde-n-ik. Mar de ons waar ’t daor nie mi ins. ‘Gé! Gé het alleen mar geluk gehad!’ kètste ze trug.
‘Och mins,’ verweerde ik m’n èige, ‘ik waar amper op de wirreld of ’t waar al orlog! We moessen in 44 de schuilkèlder in èn daornao ok nog evacueere, Toen we trugkwame waar alles kapotgeschote èn verbrand. Allennig de hennekoi ston nog overèind. Daor hen we jorre in gewónd…’
‘Ja, èn vanaf toen is’t toch alleen mar beeter geworre,’riep de ons strijdvèirdig.
Ik schudde m’ne kop. ‘We han gin stroomend wòtter of illektriek. We leefde krèk ès de minse in de Middeleuwe…. ’t Innegste dè d’r vur ons bé gekomme waar, zal de fiets èn de radio geweest zen, denk. Wèllie wónden op de hèij, wijd aachteraf, èn gongen nog op ons klompe nor school. Ès jong moeste al heel gaauw mee hèlpe op de boerdereij. De misse harke, èijer rape, henne voeiere, kalver wittere, vèrkes voeiere, èipel rape, peeje sneije…
Wierde grótter, dan wier ’t wèrk zwòrder: mès breeke, èipel zette, ’t laand schoefele, gruun plukke, mès ùitvaore, ploege, egge, de koei gòn mèlke in de polder… We moege nie bé’t voetbal, want d’r moes gewerkt worre.’
‘Èn ge hegget alt over die mooi dinger in de natuur bé ùllie rond ’t gedoentje… Ge vond ’r riepse èn vlinders in alle sorte. Ge hòlde zóveul veugelkes ùit dè ge de eikes òn unne krans dint reijge… Ge vongt ikhorres in de bosse èn sallemanders èn viskes in de venne!’
‘Ja, mar dè waar vurdè we tien waare. Daornao waar ’t vur ons boerrejong schón gedaon. Ge wiert gewoon ingeschakeld in ’t arbeidsprocès èn alles gonk in die daag nog mi de haand. Nee, komt ons nie vertelle dè vruuger alles beeter waar, want daor klopt gin zak af… Mar d’r ware wèl heel mooi minse. D’n buurt waar beeter. Ze zate nie mi die rottillefóntjes te klooje èn han òndacht vur mekare. Gé het Harrie d’n hennepriester nie gekend,’ mar dè waar nog ’s unne mooie mins. Die kos zonder Engels te kenne in 44 al handele mi de Engelse! Hij stapte nor die militèire èn vroeg: ‘Soap vur de bakkes, sok vur de poot, smook vur de paip èn tjoklat vur de jong?’ Èn hij kreeg alted wè mee! Ge hat nog prachtige pruuverkes die vur gesprèkstof zùrgde èn d’r ware schón aauw verhale die al euwe lang verteld wiere bé’t buurte èn kaarte …
We han nog èigegebakke rogge- of tèrvebrood of mik. Dè bèkkersgrèij blief virtien daag goewd! (Wè verschimmeld waar, wier weggesneeje.) D’r waar toen nog gin keus ùit volkore, meergrane, boerrentèrf-, mais-, vloer-, casino-, sesam-, zonnepit-, mammoet-, waldkorn-, krinte-, sucade-, rozijne-, véijge-, müszli-, gember- of speltbrood!
Ginnen barbecue, ginne fondue, nie gourmette. Gin crematische kookplaote, koffiezetapparate, magnetrons. Gin tostie-éézer of frietpan…Wij ate ham, worst, zult, bloedworst, balkenbrééj en koikes, leever, nierkes en hèrses… In die daag koste bij de slachter nog ’n goei stel hèrses koope vur ’n dùbbeltje!
‘Date’ dinne wij ok nie…, wij dinne alles nog mi de haand…
’t Beste van de goeien aauwen ted is dénkelek dè-t-ie vurbéij is.

geschreven door: Klaas van Bètte