week 42 -2014

Wij ware dur Rob van de Laar gevraogd um kommentaar te komme leevere in de èige taol bé 'n filmke van tien minuute ùit 1968 over ons gebortedùrp. We han wir te gaauw ja gezeed, want lòtter bleek dè'k daorvur twee daag nor D'n Bosch moes komme um dè filmke mee same te stellen ùit unne veul grottere film ok nog. Wèl plezierrig wèrk, irlek gezeed. In studio Coijmans waar 't prima werke, mar 't waar wèl heel schón weer èn ik moes uurre binne zitte mi Sjaak Biemans en Manu um de beste bilde d'r ùit te lichte. Onder de 'kompilasie' van 't geheel moes nog paassende muziek gezet worre èn daorvur ha'k Tontje van Ballekum èn Hennie Korste ònbevole. 't Waar 'n hil wèrk, mar ok schón um al die aauw minse van de vruugere middestand èn de schole langs te zien komme. De miste daorvan ware d'r al lang nie mer...

Toen we alles klaor han, kreeg ik van Manu's 'n schijfke mee, wormi ik thuis zó kunne oefene. Mar goewd ok, want ik heb nog noit ès 'film-explicator' vur unne 'stomme film' opgetròje. 't Waar kort dag èn 't schijfke din 't nie èn saanderendaags moes 't al gebeure in De Kentering...

D'r waar veul meer volk nor 'Efkes bébuurte' gekomme ès dè vurraf verwaacht wier. Van alle kante moesse d'r meer stuul èn toffels òngeslèpt worre in de groote zaol. De spreekstalmister gaaf Trug nor Vruger de rùimte èn zèllie begosse gezellighèid binne te speule mi zang èn muziek. D'n uurste spreeker van d'n aovend waar Jan Timmers. Die moes vertellen over geprojekteerde dia's van aauw Rósmòlle, mar dè din ie hillemòl nie. Hij kwaamp vur d'n dag mi de weg van huis nor de school van Mister van Iersel, zoowès hij dè ès klèin Bóntje ha meegemakt. 't Waar 'n goei verhaal in 'n sort tussetaol tusse Rósmòlles èn Neederlands, mar Jan schoot al mee lillek onder men dùive. Op dieje schoolweg van hum zate veul middestanders die dalek ok in ons fimke zate! Hij hagget over de Flip èn z'n fourniture èn dè't in dieje winkel alt zó arig rook. Ja, docht ik, zal gerdimme wèl zen! Die zaak zonder motteballe zó nie lang bestaon hebbe; de motte han dan ummers mee de helft al òngefreete. Dè de Flip taxi en textiel din, zin Jan nie, mar hij hagget wèl over de kaffees èn de schole die ik ok nog moes bespreeke.

Ik ha nie dreug kunne oefene èn waar d'r niks gerust op. Ge zót zien dè'k ted te kort kwaamp bé sommigte opnames èn bé aander zó'k te wèinig te vertelle hebbe. Van de mèiskesschool wies ik bevubbeld bekant niks... Toen Jan klaor waar èn ik òngekondigd wier, begos ik 'rmi te zegge dè ik 't in ècht Rósmòlles wó doen. Dè waar nie zó slim, want ik vergaat dè'k mi 'n citaat in 't Neederlands moes komme dè Sjaak Biemans vur men ha geschreeve over Adolfs, de maker van de film. Diejen Adolfs gonk ès volgt te wèrk: Hij zocht kontakt mi 'n hèrmenie of fanfare èn vroeg of ze mee wón werke òn unne film over d'r èige dùrp. De hèrremenie moes de koste vur de opnames betaole èn moog strakke alle opbrengst van de vertooninge vur d'r èige haauwe. Dus zón hèrremenie makte vurraf afsprake mi de middestand. Die kreeg teege betaoling filmtijd èn waar dus eigelek de sponsor van 't geheel. Ik ha wille vertelle dè'k 't gèk vond dè d'r gin kappers in de film veurkwame èn ok gin ònnimmers, gin nonne èn gin plisie. Mister der Kindere zógget ammòl ùit hebbe kunne legge. Hij waar vruuger ummers penningmister van de hèrremenie! Mar dieje mister ister ok nie mer...'t Viel wèl op dè Coppes (van de Passage) veul tijd in de film ha. Hij zal dus ok 't miste betòld hebbe. Èn kapper Saar èn d'n Blom zullen 't nie hebbe kunne riskeere mi die dùbbeltjes èn kwartjes van de knipburte van die daag. Opvallend dè postboi Tontje van de Wijst d'r wèl inzaat mi z'n segaren èn segrètte èn z'ne voetbalpoel.

Die dinger vertelde-n-ik ammòl nie, want ik ha mar tien minuute toegeweeze gekreege. De film begos èn de Krèijkes èn de kruugskes kwame in recordtijd langs. Ik moes twee kanten opkeijke; nor de film èn nor de mikrefoon. 't Gonk te rap. Ik hiel d'r gin goei gevuul òn over...

Toen ik dur de naacht trug nor huis fietste, docht ik: 'Ès ik nou 's mennen aauwe schoolweg ha gedaon èn verteld ha over d'n Bèls, Bortje, de Plien, d'n Hoewd, de Jager, de Liebes, de Kniep, de Pèk, d'n Bout, Nèl Bón, Mina Mèlk, de rooie Wit, de Kriek, Tompoesje, d'n Aap, 't Zwòntje, d'n Haon, de Orriekes èn zoo wijer Nuland in...? Dan han ze gedocht dè'k nie goewd snik waar. Toch waar dè ok aauw Rósmòlle! Schón herinneringe, mar in diejen ted kénnelek nie te filme...'

geschreven door: Klaas van Bètte