Iedere zondag en woensdag
van 11:00 - 13:00 uur bij
ROS-Radio/ROS-TV-krant,
ZIGGO kan. 43 en Trinet kan. 532
Iedere zondag van 13:00 - 15:00 uur
en dinsdag van 12:00 - 14:00 uur bij
Lokaal 7, FM 107.4 en Lokaal7-app
en maandag en vrijdag van 18:00 - 20:00 uur bij Streektaalradio.nl
en natuurlijk 24 uur per dag
via onze website.

Brabantse Natuur 2021

Oh dennenboom, oh dennenboom

Hannie Nilsen - 18 december 2021

Wat zijn je takken wonderschoon! Wie heeft dit lied nog nooit gezongen of geneuried? En inderdaad, in deze tijd zijn de takken (en de stam) van veel bomen juist goed te zien nu ze niet bedekt worden door blad. Maar dat geldt dan juist weer niet voor de dennenboom en andere verwanten uit de dennenfamilie. Ook in de winter zijn bij deze soorten de takken nog steeds bedekt met naalden. En waarschijnlijk wordt juist daarom de schoonheid bezongen want naaldbomen zorgen in deze tijd van het jaar voor groen in bos en park. In de bomenwereld spreekt men overigens liever van naaktzadigen omdat er ook naaldbomen zijn zonder naalden zoals veel coniferen. Naaldbomen hebben echter geen bloemen met stamper en meeldraden en de zaden zitten bij deze soorten niet in een vrucht opgesloten. Vandaar de naam naaktzadigen.

In vergelijking met loofbomen zijn de naaldbomen echte oudjes, zo’n 300 miljoen jaar oud. Pas 150 miljoen jaar later verschenen de voorlopers van de loofbomen. In ons land waren er na de laatste ijssoort slecht 3 naaldboomsoorten: de jeneverbes, de taxus en de grove den. Omdat het hier eigenlijk niet koud genoeg was voor de grove den, verdween de soort opnieuw maar vanaf de late Middeleeuwen werden dennenbomen aangeplant, met een piek in de eerste helft van de vorige eeuw. Hun hout werd gebruikt in de mijnen en voor scheepsmasten. Het Mastbos uit 1515 is het oudste aangeplante dennenbos van Nederland.

sequoai 350Foto: Albert Berens

Wat zijn je takken wonderschoon! Wie heeft dit lied nog nooit gezongen of geneuried? En inderdaad, in deze tijd zijn de takken (en de stam) van veel bomen juist goed te zien nu ze niet bedekt worden door blad. Maar dat geldt dan juist

De taxus is misschien wel de meest mythische soort. Hij kan wel 2000 jaar oud worden en het hout is zeer elastisch waardoor het zeer geschikt was om te gebruiken voor meubels en gebruiksvoorwerpen. Vandaar de naam Booghout. Heksen gebruikten taxus om te kunnen vliegen, Robin Hood gebruikte het voor bogen die extra kracht zouden hebben. Met een taxustakje op het lijf werd het kwaad verjaagt. In de vrije natuur is hij nu bijna verdwenen. Het belang van deze soort zit tegenwoordig met name in de naalden waaruit men een medicament tegen kanker kan ontwikkelen.
Inmiddels zijn er allerlei soorten naaldbomen te vinden in Nederland, van Corsicaanse Den tot Japanse lariks, en van Chinese tempelboom tot Zilverspar. Zelfs voor de wereldberoemde Sequoia’s (Mammoetbomen) hoeft u niet naar Amerika. In het Von Weberpark in Tilburg, ten zuiden van het Wagnerplein, staan vele soorten naaldbomen waaronder een aantal Sequoia’s.

Het zou te ver voeren om alle verschillen tussen de vele soorten te benoemen maar er is een makkelijk ezelsbruggetje om onderscheid te maken tussen spar, den en lariks. Bij de Spar staan de naalden afzonderlijk, dus Solo op de takken. Bij de Den staan ze in tweetallen, Duo en bij de Lariks staan de naalden in kleine groepjes bij elkaar, Legio.
Met dit ezelsbruggetje is het meteen goed te zien dat de meeste kerstbomen geen dennen maar sparren zijn. Wat overigens niet wil zeggen dat de takken niet wonderschoon zijn.

denneboom01 bew intVoor velen van ons zijn groen en rood, samen met wit of zilver, de kleuren van de naderende feestdagen. Vooral het groen van de kerstboom is onlosmakelijk verbonden met deze dagen. Lang voor het Christendom zijn intrede deed, stonden in Noord-Europa spar en den symbool voor het eeuwige leven omdat ze altijd groen zijn.

Met het zonnewendefeest, dat op 21 december begon, vierde men de terugkomst van het licht van de zon die gedurende de maanden daarvoor bijna of helemaal niet zichtbaar was geweest. Dit was tevens een periode van rust wat betreft werkzaamheden op het land en daarmee werd dit feest ook het begin van het nieuwe jaar. Ieder volk had zo zijn eigen rituelen rond die tijd maar de groene boom en het vuurfeest met brandende vuren en later ook kaarsen, stonden centraal. In Scandinavië wordt dit lichtfeest nog steeds gevierd.

Pas veel later deed het rood zijn intrede, mogelijk als symbool van vuur en warmte. Of misschien was het enkel de eerste, goed uitgekiende sluikreclame? De kerstman was vroeger namelijk nooit in het rood gekleed maar kreeg in 1931 van een tekenaar van Coca-Cola een broek en jasje in de rood kleur van deze frisdrankfabrikant.

Met of zonder kerstboom, we wensen iedereen fijne dagen. En loopt u door het bos, kijk dan eens extra naar de naaldbomen die u ziet. U zult misschien nog staan te kijken van alle soorten die er zijn.

En natuurlijk kunt u voor vragen of opmerkingen altijd mailen naar Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.


© 2011 - 2024 'n Lutske Brabants - vrijdag 29 maart 2024 - Tijd: 00:00:00 - Webdesign: Broeklandsoft - Sponsor: Frans van den Bogaard