Vliegenzwam

Een van de meest bekende paddenstoelen is natuurlijk onze ‘rood met witte stippen’, de vliegenzwam. Deze leeft in symbiose (een soort vriendschap met wederzijds voordeel) met de berk, grove den, spar, eik of beuk. Een echte allemansvriend dus, die je dan ook aantreft in de omgeving van deze bomen. Hun schimmeldraden groeien om de haarwortels van de bomen waardoor voedingstoffen uitgewisseld kunnen worden.

Inktviszwam

Een bijzondere soort in de Brand is de inktviszwam. Als je deze stinkzwam ooit ontdekt, weet je meteen dat je met een inktviszwam te maken hebt. Uit een bolvormig ‘duivelsei’ komen vier tot zes uitgroeisel tevoorschijn. Door deze rozerode tentakels lijkt hij inderdaad op een op zijn rug liggende inktvis. Maar ook de Engelse naam, devil’s fingers, past uitstekend bij deze rare verschijning.

Grote Stinkzwam

Hoewel de inktviszwam een echte stinkzwam is, denken we bij deze naam toch meer aan onze eigen stinkzwam. Deze plant ruik je al op enige afstand, als je door het bos fietst of wandelt. Een specifieke lucht die kenners van hun fiets doet stappen op zoek naar de zwam. Vaak vind je dan een aantal duivelseieren waaruit de stinkzwam met behulp van een eiertand uit te voorschijn komt en dan in enkele uren tot een ongeveer 15 cm hoge paddenstoel uitgroeit.

De hoed is bedekt met een donkergroene slijmerige sporenlaag waar al snel de vliegen op af komen om in korte tijd de kap schoon te eten en zo de sporen verspreiden.
In sommige culturen wordt de steel gebakken opgediend als een afrodiasicum, dit vanwege de uiterlijke overeenkomst van het volwassen exemplaar met het mannelijk lid. Maar voor u dit gaat proberen: de werking is nooit aangetoond.

Aardappelbovist

Oppervlakkig gezien lijken bovisten wel wat op duivelseieren maar de schil is veel grover en wat gelig. Ze zien eruit als aardappels maar je kunt ze maar beter later staan. Hoewel je sommige bovisten wel kunt eten, is deze aardappelbovist giftig. Bij deze paddenstoel zitten de sporen in de zwam, als deze rijp zijn barst de zwam open en worden de miljoenen sporen door de wind verspreid om zo weer voor nieuwe ‘aardappelen’ te zorgen. 

Eekhoorntjesbrood

Alleen al bij de gedachte aan zo’n vrolijke spring-in-het-veld die zijn buikje rond eet aan deze paddenstoel word je al vrolijk. En dan is de zwam ook nog een lekkernij voor ons én makkelijk te herkennen bovendien. Eekhoorntjesbrood heeft geen schijven met sporen onder de hoed maar buisjes. De meesten van ons hebben in onze jeugd vast weleens zachtjes op deze sponzige onderkant geduwd om blauwe plekken te maken.
Tegenwoordig hoef je het bos niet in voor een maaltijd met eekhoorntjesbrood, je vindt ze ook (gedroogd) in de supermarkt, vaak onder zijn Italiaanse naam Porcini.

Elfenbankje

Eveneens een naam die de fantasie prikkelt. Sluit je ogen en je ziet zo’n klein elfje al zitten op dat zachte stoeltje aan de stam van de boom. Het elfenbankje komt alleen voor op dood hout en tast levende bomen niet aan zoals sommige andere houtzwammen wel doen. Het elfenbankje heeft allerlei kleurschakeringen maar kenmerkend is de witte rand langs de kant. Elfenbankjes worden met name in Japan en China al eeuwenlang om hun medicinale werking gebruikt bij het bestrijden van allerlei ziektes 

Tondelzwam

Een andere bekende houtzwam is de tonder- of tondelzwam die op sterk verzwakte bomen te vinden is bij voorkeur op berk of beuk. De echte tonderzwam is van groot belang voor de voortplanting van veel insectensoorten, zoals zeldzame kevers en sluipwespen. Ze leggen hun eitjes in het vruchtlichaam, waarna de larven zich te goed doen aan het vlees.
De tonderzwam produceert zoveel sporen dat je hem soms kunt herkennen aan de witte laag op de grond onder de zwam. Deze paddenstoel kan op zijn top ruim 800 miljoen sporen per uur produceren.

Trilzwam

Niet eetbaar, niet echt bruikbaar voor ons (hoewel ze er in het Verre Oosten anders over denken) maar wat een vrolijke verschijning. Met zijn felgele of oranje kleur geeft hij kleur aan een somber winterbos.

Je ziet ze vaak op de bodem op dode takken. Voel dan eens hoe zacht ze zijn, zelfs bij lage temperaturen. Het lijkt wel of er antivries in de paddenstoel zit.
Overigens is deze zacht uitziende, vrolijke verschijning een meedogenloze parasiet die zijn gastheer het leven behoorlijk moeilijk maakt.

Judasoor

Ook een soort die we aantreffen op de stam en takken van loofbomen, is Judasoor. Roodbruin en met enige fantasie gelijkend op een oor, volgens de overlevering het oor van Judas Iskariot die zich aan een vlier opgehangen zou hebben. En laat dat nu precies de gastheer zijn waarvoor deze zwam een voorkeur heeft. Geen voordeel voor de vlier overigens. Judasoor is een parasiet en veroorzaakt witrot wat het einde voor de boom betekent.