Auteur: Ed Hupkens  Met dank aan de Werkgroep Toponymie, Kring Vrienden van 's-Hertogenbosch

De Muntelwal gezien in de richting van het Muntelbolwerk. Op de achtergrond het voormalig Sint-Jozef Weeshuis, links de Aa.
Foto: Erfgoed ’s-Hertogenbosch nr. 0069813

De Muntelwal is een straat die bij de Noordwal begint en bij de Aawal eindigt. In de raadsvergadering van 31 mei 1881 werd besloten ‘den weg langs de Hofstad tot aan de Muntelmolen’ de straatnaam Muntelwal te geven. De naam Muntelwal verwijst ook naar een stadswal. Vanaf 1500 vond de laatste, middeleeuwse stadsuitleg plaats: het gebied rondom het huidige Hinthamereinde werd ingelijfd, waarmee de stad de omvang kreeg die zij tot het einde van de 19e eeuw zou behouden. Uit de Stadsrekeningen 1517/1518 blijkt dat er huizen en grond werden onteigend ten behoeve van de aanleg van een stadswal. De Muntelwal stamt uit begin 16e eeuw. In de jaren zeventig van de 20ste eeuw werd onderzoek verricht aan de Muntelwal. Het bleek, dat bij de bouw van deze muur een andere wijze van constructie werd toegepast dan in de voorgaande eeuwen gebruikelijk was. Onder invloed van het steeds krachtiger wordende geschut werd hier geen weergang meer toegepast, maar werd de muur aan de binnenzijde alleen voorzien van steunberen. Een weergang is een al of niet overdekte gang of omloop die boven aan de binnenzijde van een middeleeuwse vestingmuur of een verdedigbaar bouwwerk is aangebracht. De weergang wordt beveiligd door een borstwering die meestal is opgebouwd uit kantelen en schietgaten. Er zijn twee uitvoeringen voor een weergang; de stenen versie, die machicoulis wordt genoemd, en de houten versie bekend als de hordijs. De bakstenen muur van de Muntelwal is ook minder dik uitgevoerd. Het Bossche stadsbestuur was waarschijnlijk van het begin af aan van plan geweest een aarden wal achter de muur op te werpen. Een muur gecombineerd met een aarden wal kon niet alleen inslagen van vijandelijke kanonskogels beter weerstaan. Het bood de stadsverdedigers ook de noodzakelijke ruimte voor het manoeuvreren met het eigen geschut. Van de aarden wal is het onderste deel nog steeds aanwezig. Het bovenste stuk van de wal, inclusief het boven de muur uitstekende gedeelte, is in ‘s-Hertogenbosch bij alle stadswallen verdwenen. Slechts in de Citadel is de totale wal in oorspronkelijke hoogte behouden dan wel gereconstrueerd. Aan de Muntelwal heeft een kruitmagazijn gestaan, dat mogelijk nog ondergronds bewaard is gebleven. Begin 16e eeuw werd in de Muntelwal een waterinlaat gebouwd. Tijdens werkzaamheden aan de riolering in 1977 werd de doorgang ervan in de Muntelwal waargenomen.