Auteur: Ed Hupkens  Met dank aan de Werkgroep Toponymie, Kring Vrienden van 's-Hertogenbosch

De Aawal gezien vanaf het Muntelbolwerk, links de Bartenbrug en de Watertoren. Foto: Josephine Peren

De Aawal is een straat die begint bij het Hinthamereinde en eindigt bij de Muntelstraat. In de weg zit een haakse bocht. Tussen 1614 en 1618 werden aan weerszijden van de Hinthamerpoort twee halfbastions aangelegd: het Hinthamerbolwerk en het Muntelbolwerk. Beide bolwerken controleerden de toegangsweg naar de stad vanuit Hintham (Hinthamersteenweg, later Graafseweg) en het scheepvaartverkeer op de Aa. Daarnaast moest het Muntelbolwerk de lange en kwetsbare flank van de noordelijke stadswal van strijkvuur voorzien. Op de bekende stadsplattegrond van Joan Blaeu uit 1649 is goed te zien dat het om ‘volle’ bastions ging. Bij een vol bastion werd het verdedigingswerk binnen de muren in zijn geheel met aarde opgevuld. In ’s-Hertogenbosch werden voornamelijk ‘holle’ bastions opgericht; alleen de bastions Hintham en Muntel en de vijf bastions van de Citadel waren massief. Op beide halfbastions stond een molen op een molenberg. De molen was in eerste instantie een standerdmolen (oudste type houten windmolen), later kwam hier een modernere, achtkantige molen. De molen heette de Phoenix, later had het de namen de Oeffelsmolen en de Molen van Kranenburg. Op de kaart van Blaeu is naast de molen een gebouwtje getekend, wellicht een wachthuis. Evenals bij het Hinthamerbolwerk ligt achter het Muntelbolwerk een lager gelegen, langgerekt gebouw dat gediend kan hebben als onderkomen van in de stad gelegerde soldaten. In 1887 kocht het stadsbestuur de molen aan, waarna deze werd afgebroken. Het Muntelbastion zelf werd al in 1879 afgebroken. Evenals bij het Hinthamerbastion werd de bij het afgraven vrijgekomen aarde gebruikt voor het gedeeltelijk dempen van de stadsgracht en het ophogen van militaire voorwerken. Op een deel van deze grond werd de straat de Aawal aangelegd. Tegenwoordig zijn geen resten meer van dit vestingwerk in zicht. Staande op de Aawal is aan de overzijde van de Aa nog een restant van een gemetseld voorwerk te zien, genaamd een halve maan. Dit verdedigingswerk, met een halve, maanvormige achterzijde (keel), werd voorjaar 2006 blootgelegd. Deze halve maan verschafte dekking aan het Muntelbastion.

Op 31 mei 1881 kwam in de Bossche gemeenteraad een voorstel tot het geven van namen aan nieuwe straten in de Hofstad: “Is mitsdien besloten te geven de navolgende naam aan den weg langs den Muntelmolen tot de petroleumloods, Aawal”. Rond 1888 werden de eerste woningen aan de Aawal gebouwd.