Auteur: Ed Hupkens  Met dank aan de Werkgroep Toponymie, Kring Vrienden van 's-Hertogenbosch

Waterpolo in de Militaire Zwemkom nabij De Bossche Pad in de rivier De Aa. Foto: Erfgoed ’s-Hertogenbosch nr. 0026945

Rond 1910 werden de eerste plannen gepresenteerd voor het bouwen van woningen aan de Hinthamersteenweg, de latere Graafsche Weg. De Stichting Volkshuisvesting diende een voorstel in voor de bouw van vijftig arbeiderswoningen aan de noordoostzijde van de stad. Uiteindelijk kreeg de woningbouwvereniging toestemming om veertig huizen neer te zetten. Oktober 1913 werd de nieuwe ‘Oranjebuurt’ opgeleverd. De Oranjebuurt lag nogal geïsoleerd van de rest van de stad. Tussen de wijk en de huizen van het Hinthamereinde bevond zich een braakliggende zone, dat voorheen dienst had gedaan als militair exercitieterrein. Jarenlang had niemand ook maar enige interesse getoond voor het gebied, ook niet toen het zijn functie kwijtraakte. Dit was het gevolg van de plannen om de Zuid-Willemsvaart te verleggen, het geplande tracé liep over dit terrein. Nadat duidelijk werd dat dit plan geen doorgang zou vinden, werd het perceel interessant voor stadsuitbreiding. De Rooms Katholieke Bouw-Vereniging voor Grote Gezinnen, Sint Jozef, toonde in 1919 belangstelling. Het gemeentebestuur nam contact op met het Ministerie van Oorlog om te vernemen of overname van de terreinen mogelijk was. Het bleek dat het grootste deel van de kavels overgegaan was naar het Ministerie van Financiën, met uitzondering van de toegangsweg tot de Militaire Zwemkom. De vervolgens ingezette onderhandelingen met Financiën verliepen alles behalve soepel. In mei 1920 was men eindelijk tot een overeenkomst gekomen. Er werden hierbij door de Ministeries van Financiën en Waterstaat twee voorwaarden gesteld. Als eerste moest een weg met bestrating naar de Militaire Zwemkom worden aangelegd. Ten tweede was de gemeente verplicht ervoor te zorgen dat geen afvloeiing van oppervlakte- of afvalwater op de Zwemkom zou plaatsvinden, of op de rivier de Aa, bovenstrooms van de Zwemkom.

November 1921 kon er gebouwd gaan worden, aannemer Bredero uit Utrecht mocht 146 betonwoningen realiseren. De eerste 50 huizen werden op 25 mei 1922, Hemelvaartsdag, feestelijk in gebruik genomen. Begin 1922 werd een van de uitgebreidste bouwprojecten gegund aan de firma Stulemeyer uit Breda. Het ging hier om de bouw van 400 betonwoningen volgens het Isolasysteem. Deze woningen werden deels op De Bossche Pad, deels aan de Graafsche Weg gebouwd. Verder kwamen er plannen om tussen de Aa en de Dageraadstraat 300 arbeiderswoningen aan te leggen. Begin jaren dertig werd met de ophoging begonnen, waarna de eerste 94 woningen in baksteen verrezen.