Auteur: Ed Hupkens  Met dank aan de Werkgroep Toponymie, Kring Vrienden van 's-Hertogenbosch

De Jacob van Ruysdaelstraat gezien in de richting van de rotonde aan de Aartshertogenlaan. Anno 2011. Foto: Ed Hupkens

De Jacob van Ruysdaelstraat is een van de verbindingen tussen de Aartshertogenlaan en de Van Rijckevorsel van Kessellaan. De straat is genoemd naar de Hollandse kunstschilder van landschappen en marines, Jacob van Ruisdael. Hij werd circa 1628 geboren in Haarlem als zoon van de kunstschilder en lijstenmaker Isaac. Hij overleed op 14 maart 1682 te Haarlem, hij ligt begraven in de Sint-Bavokerk. Jacobs familie staat ook bekend onder de naam ‘de Goyer’, naar hun afkomst uit het Gooiland. Isaack veranderde echter zijn naam in Van Ruysdael. Alleen Jacob spelde de nieuwe familienaam met een i; de gemeente ’s-Hertogenbosch schrijft de straatnaam met een y. Jacob trad in 1648 toe tot het Haarlemse Sint-Lucasgilde, de broederschap of gilde van kunstenaars en kunstambachtslieden, in verscheidene steden in de Nederlanden voorkomend.

Jacob van Ruisdael wordt beschouwd als de belangrijkste schilder van landschappen in de Nederlanden van de 17e eeuw. In zijn eerste jaren als kunstenaar schilderde Ruisdael vooral duinlandschappen in de omgeving van Haarlem. Na 1650 maakte hij met zijn vriend Nicolaes Berchem regelmatig (studie)reizen naar het oosten van Nederland en de Duits-Nederlandse grensstreek. Zo maakte hij naast het schilderij Gezicht op Kasteel Bentheim (sinds 2005 in bezit van het Mauritshuis) nog veertien andere ‘Bentheimpjes’. Rond 1656 verhuisde Jacob naar Amsterdam, waar hij in 1659 burgerrechten kreeg. Daar schilderde hij ook stadsgezichten en winterse taferelen. In zijn later werk beeldde Jacob van Ruisdael vooral beboste en bergachtige landschappen af met rivieren en schilderachtige watervallen. Boven zijn landstreken hangen vaak zware wolkenpartijen. Hollandse luchten vormen het belangrijkste element in de panorama’s van Jacob van Ruisdael. Zijn landschappen worden gekenmerkt door een lage horizon en een weidse hemelkoepel, waarin grote stapelwolken het beeld verder opvullen. De bijzondere weergave van het licht speelt in deze werken een belangrijke rol. In de tweede helft van de 19e eeuw ontstond er onder buitenlandse kunstenaars een herwaardering voor de kunstwerken uit de Gouden Eeuw. Ook Nederlandse schilders, zoals die van de Haagse School, gebruikten hem als voorbeeld. Men sprak van een tweede bloeiperiode van Hollandse panorama’s.

In de raadsvergadering van 29 oktober 1947 werd de naam Jacob van Ruysdaelstraat vastgesteld. De korte toegangsweg vanaf de Rompertsebaan naar de Jacob van Ruysdaelstraat heet officieel Jacob van Ruysdaelpad. Een straatnaambordje is echter in geen wegen of velden te vinden.