Auteur: Ed Hupkens  Met dank aan de Werkgroep Toponymie, Kring Vrienden van 's-Hertogenbosch

De Twaalfmorgenstraat gezien vanaf de hoek van de Van der Venstraat. Anno 1965. Foto: Afdeling Erfgoed nr. 0021229

De naam Twaalfmorgenstraat is een verwijzing naar een veldnaam van een oude akker. Een groot gedeelte van het territorium van de wijk De Muntel heette Twaalfmorgen. Een morgen, ook wel morgenlands, is een oud-Nederlandse oppervlaktemaat. Met een morgen werd een gebied aangeduid, dat in een ochtend kon worden geploegd. Een morgen was meestal iets minder dan een hectare groot. De precieze grootte was echter streekgebonden. De Bossche morgen was 6 loopense = 600 roede = 240.000 voet ofwel 0,993 hectare. De loopense is een oud-Nederlandse oppervlaktemaat. Het woord is een verbastering van loopensaet. Bij beide woorden ligt de klemtoon op de eerste lettergreep. Een loopensaet was de oppervlakte die ingezaaid kon worden met één loopen, een houten zaaikorf. In Oost-Brabant is een loopense gelijk aan 1.655 m2. Met de Wet op het eenvormig Stelsel van Maten en Gewigten van 21 augustus 1816 werd het metrieke stelsel ingevoerd. De wet had tot doel om standaarden wettelijk vast te leggen en een controlemogelijkheid te geven als waarborg voor de eerlijkheid in de handel. Het toezicht op deze wet was in handen van stedelijke ijkers, ieder met een eigen ijkmerk. In de 19e eeuw duurde het echter tientallen jaren voordat gebruik en benamingen van vertrouwde maten (voet, el, palm, duim, streep, kwartier, vadem, bunder, (ponde)maat, roede, dagwand, gemet, okshoofd, mingel, mud, lepel, schepel, aam, maatje en tientallen regionale varianten) uit de hoofden van de mensen en het dagelijkse leven verdwenen waren. Rond 1869 werd de stedelijke ijktaak overgenomen door landelijke inspecteurs. In het kader van de IJkwet (1937) stelde de overheid een controleorgaan in, de Dienst van het IJkwezen. Deze dienst is in 1989 geprivatiseerd. Eind 2006 is de IJkwet vervangen door de Metrologiewet. Deze wet moet er voor zorgen dat er juist en nauwkeurig gemeten kan worden met meetinstrumenten bij tal van metingen.
De op 1 december 1919 opgerichte woningbouwvereniging ‘Broederhulp’ kocht 1920/21 grond aan voor de bouw van 44 woningen aan de Korte en Lange Tuinstraat en aan de Twaalfmorgenstraat (architect J. van de Berg). De huizen aan de Twaalfmorgenstraat hebben monumentale waarde, vanwege de bouwstijl, karakteristieke vormgeving van de gevels, bouwmassa en architect. Gesitueerd als afsluiting en ontsluiting aan beide einden van het binnenterrein van dit bouwblok, zijn de panden beeldbepalend. Woningen zijn deels gemeentelijk monument, deels beschermd stadsgezicht.