Bossche Straten 2017
252. Taxushout en de spelende mens - Taxandriaplein
Auteur: Ed Hupkens Met dank aan de Werkgroep Toponymie, Kring Vrienden van 's-Hertogenbosch |
Huizenblok aan de noordzijde van het Taxandriaplein. Anno 1944. Foto: Afdeling Erfgoed nr. 0049460
Het Taxandriaplein in De Muntel is genoemd naar Taxandria (Toxandrië, soms ook Texandrië), een gouw uit de voormalige Romeinse provincie Germania Secunda. Het gebied strekte zich uit van de Kempen in het zuiden tot de Maas in het noorden. Het territorium was onderverdeeld in drie graafschappen: Rode, Loon en Strijen. Als bestuurseenheid bestond Taxandria tot de 10e eeuw en omvatte toen de huidige Nederlandse provincie Noord-Brabant en de Belgische provincie Limburg. Het gebied zou door de Romeinen Taxandria genoemd zijn, omdat er veel venijnbomen (Latijn: taxus) van goede kwaliteit groeiden. Een venijnboom is een conifeer uit de taxusfamilie. De Romeinen gebruikten het hout van de taxussen onder meer om bogen van te maken. Iets oostelijker, ongeveer in het huidige Nederlands Limburg, woonden in de eerste eeuw voor Christus de Eburonen, wat ‘Taxusboeren’ zou betekenen (Lauran Toorians: Keltisch en Germaans in de Nederlanden, 2000). Taxandria kan worden beschouwd als de rechtsvoorganger van de Meierij van ‘s-Hertogenbosch, dat in de 12e eeuw onder bestuur van de hertogen van Brabant kwam. Om de eigen belangen veilig te stellen tegen vooral de graven van Gelre, stichtten de hertogen van Brabant een ‘ring van steden’ in de Meierij. Stadsrechten werden verleend aan ’s-Hertogenbosch (ca. 1185), Oisterwijk (1213), Sint-Oedenrode en Eindhoven (beide in 1232).
De naam Taxandriaplein wordt per raadsbesluit van 28-02-1921 vastgesteld. Het plein krijgt echter in de loop van 1931 zijn vorm. De woningbouwvereniging ‘Eigen Bezit’ en ‘Sint-Joseph’ bouwen er woningen. Het is met zijn 110 bij 140 meter, na de Markt en de Parade, het grootste plein van de stad. In de beginjaren staat het officieel bekend als het ‘Oefen- en Sportterrein aan het Taxandriaplein’. Het met gras begroeide domein moest in het teken staan van het spel van het kind en de recreatie van de volwassene. Op 13 augustus 1938 wordt het Taxandriaplein een speeltuin. Het initiatief tot inrichting ervan komt van buurtbewoners zelf, ze maken ook eigenhandig de speeltoestellen. De speeltuin wordt druk bezocht en floreert, ook in de oorlogsjaren. In de tweede helft van de jaren zestig worden steeds vaker meldingen gemaakt van vandalisme en vernielingen. De ‘hangjongere’ wordt een nieuw straatfenomeen. Reden voor enkele wijkbewoners om in 1995 stichting De Hobbel op te richten. Met als doel via een wijkspeelplaats de leefbaarheid in de wijk te verhogen.