Auteur: Ed Hupkens  Met dank aan de Werkgroep Toponymie, Kring Vrienden van 's-Hertogenbosch

De Pieter Vreedestraat met de huisnummers 2 tot en met 28. Anno 1985. Foto: Afdeling Erfgoed nr. 0061954

De Pieter Vreedestraat verbindt de Geert van Woustraat met de Pelssingel. De straat is genoemd naar Pieter Vreede, geboren 1750 te Leiden en overleden 1837 te Heusden. Hij was een welgestelde, doopsgezinde lakenfabrikant in de Sleutelstad, maar verplaatste zijn fabriek naar Lier, vlakbij Tilburg. De tweede helft van de 18e eeuw bracht roerige jaren, die de politieke en sociale structuren blijvend zouden veranderen. De Verlichting en Franse Revolutie wezen de weg naar vrijheid, gelijkheid en broederschap. In Nederland waren het de Patriotten (spotnaam ‘Keezen’ ook wel ‘Keeshonden’) die de Franse ideeën uitdroegen. Zij stonden recht tegenover de Orangisten (spotnaam ‘Oranjekraaiers’), behoudende aanhangers van stadhouder Willem V. In 1782 publiceerde Pieter Vreede – onder pseudoniem Frank de Vrij – zijn gedicht De Oranjeboom, waarin hij zich fel afzette tegen het stadhouderlijk stelsel. Binnen dit systeem draaide alles om de ambten die door de stadhouder, in ruil van openbare steun, aan leden van ridderschappen en stadsregeringen werden gegeven. De Staten-Generaal loofde 1.000 gouden rijders uit voor diegene, die de echte naam van de schrijver zou prijsgeven. Zonder succes overigens. Onder de schuilnaam Harmodius Friso schreef Pieter Vreede een aantal revolutionair getinte pamfletten. Vreede was lid van het Bossche Comité van Waakzaamheid (1798-1801). Deze comités moesten activiteiten van Oranjegezinden opsporen en bestrijden. Hij streed voor de gelijkberechtiging van Staats-Brabant in de Staten-Generaal. In 1796 werd hij voor de Unitaristen lid van de Nationale Vergadering, een soort parlement. Vreede was een fanatiek voorstander van een unitaristische grondwet, die van Nederland een gecentraliseerde eenheidsstaat wilde maken. Provincies en stadsbesturen moesten hierbij veel macht inleveren. 22 januari 1798 was Pieter Vreede nauw betrokken bij een door generaal Daendels – met hulp van Franse troepen - uitgevoerde staatsgreep. De nieuwe leiders van de Bataafse Republiek voerden op alle niveaus grootscheepse zuiveringen uit. Hun tegenstanders (federalisten en moderaten) werden aangehouden en gevangen gezet. In de steden, ook in Den Bosch, werden alle Orangistische sociëteiten en verenigingen opgeheven. Vreede werd hoofd van het radicale Uitvoerend Bewind (regering). Juni 1798 voerde Daendels wederom een staatsgreep uit, Vreede vluchtte naar het buitenland. Nadat de aanklacht tegen hem was ingetrokken, keerde hij terug naar Tilburg, maar politiek was zijn rol uitgespeeld. Omstreeks 1825 gaf hij zijn lakenfabriek over aan enkele zonen en vestigde zich in Heusden, alwaar hij twaalf jaar later overleed.