Nog altijd is Ad de Laat Brabants grootste troubadour ooit. Vrijdag 24 april 2020, op zijn 25ste sterfdag brengen fans een ode aan de zanger uit Nistelrode.

Artikel: Brabants Dagblad - Mari van Rossem 22-04-2020

De hoesfoto van Ad de Laat, die gebruikt werd voor het beeld in Nistelrode. © Jan Verhoeff

Hij zou. Ja, hij zou. Maar dat 'verrekte coronavirus' ,,Dolgraag had ik vandaag d'n hele middag bij zijn in brons gegoten beeld z'n liedjes nog eens gezongen", doelt Lambert van Hintum ('71 en groot fan') op zijn eenmansconcertje als ode aan Ad de Laat. 

,,Het is de 25e sterfdag van de in mijn ogen grootste troubadour die Brabant ooit voortbracht. Zeker 90 procent van zijn liedjes in dat Nisserois dialect heb ik me in ruim een kwart eeuw eigen gemaakt. Door te luisteren naar cassettebandjes, naar elpees om dan te ontdekken: wat doet-ie nou toch met z'n gitaar? Ik leende al die jaren zijn repertoire. Hoe mooi zou het geweest zijn om dat vandaag terug te geven?"

Hé, ‘ne Nisseroise bij de NOS
,,Ik zag en hoorde Ad, gek genoeg, voor het eerst op de vaderlandse tv", herinnert de Berghemse troubadour en De Laat-adept zich. ,,Dat was zeker dertig jaar geleden, als een item bij Van Gewest Tot Gewest. Ik dacht nog: hé, 'ne Nisseroise bij de NOS. Een jongen van de streek die in zijn eigen dialect zingt. Hoe bijzonder was dat toen. Een selfmade muzikant ook die - net als ik - geen noot kon lezen, maar toch de mooiste melodietjes speelde en prachtige teksten schreef. Daarbij geholpen door zijn broer Willem."

,,Nee, concessies aan het rijmen in het Nisserois deed Ad nooit. Ik heb als groot verzamelaar van Ads nalatenschap nog ergens een rauwe opname waarop de gebroeders samen discussiëren over het woordje spulle. Dat moest volgens Ad grèij zijn. En dat laatste werd het ook. Wat mijn favoriete nummer is? Dat moet April zijn, 'als de kou uit de grond komt gekropen'. Schitterend. Ik zing het graag."

Begrip voor velen in Brabant
Menig liedje van De Laat zit in het collectieve geheugen van de wat oudere Brabander gegrift. Vanuit Amsterdam laat Ads dochter Marieke (45) weten dat ze het toch wel heel apart vindt dat haar vader nog immer een begrip is voor velen in Brabant. Een beroemdheid ook.

,,Maar daar dacht ik net na zijn overlijden echt anders over", bekent ze. ,,Ik was 20 toen ons pap stierf en had helemaal niks met al die artiestenstukjes in de media. Hij was mijn vader die er ineens niet meer was. Heel verdrietig. Pas later ben ik me gaan realiseren dat hij voor zijn generatiegenoten een grootheid was. Ze herkenden zo veel van wat-ie in zijn liedjes bezong. Toen snapte ik ook die volle brievenbussen met kaartjes en brieven van voor mij volstrekt onbekenden. Dat was een grote steun. Maakte me trots."

,,Voor mij is Wirreldje zijn mooiste en liefste liedje: een nummer gebaseerd op een thema van de Duitse schrijver Heinrich Böll en het relaas van een klein kereltje dat op het pad van d'n hof speelt. Zijn wereld is niet groter dan de achtertuin; hij heeft geen weet van de grotemensenwereld en leeft in een sprookjeswereld. En als zijn moeder hem dan na een dagje spelen op bed legt en het journaal kijkt met alle wereldse ellende 'dan vuult ze de schaand tegenover d'r keind/wè krèk òn 't leeve begint/want we hebbe dees wirreld niet overgeèrfd/ mar veul meer van ons kéijnder gelind'. Kijk, dat vind ik nou mooi. Ik moet je bekennen dat ik met ons pap én zijn teksten ben meegegroeid naarmate mijn eigen kinderen ouder zijn geworden. Ook realiseer ik me meer en meer - nu ik zelf 45 ben - hoe jong ons pap (48, red.) stierf. Gelukkig leeft hij voort in zijn muziek."

Onthulling van het standbeeld van Ad de Laat in Nistelrode in 2001. © Peter van Huijkelom

Vereerd om hem in brons te gieten
Zo denkt ook Toon Grassens (80) uit Gemert erover: de man die het beeld van Ad de Laat vervaardigde, dat prominent in het centrum van Nistelrode prijkt.

,,Je mag gerust weten dat ik vereerd was om Ad voor de eeuwigheid in brons te gieten. Ik gebruikte daarvoor onder meer de hoesfoto, gemaakt door Jan Verhoeff bij de kiosk van Aarle-Rixtel. Het hekje maakte ik na samen met Ads lepelbasser, z'n accordeon, en een stukje van de monumentale kastanje die groeide op de plek waar het beeld nu staat. Het is uiteindelijk een combi geworden met natuurlijk ook z'n gitaar én alpinopet. Zijn allermooiste nummer blijft voor mij Vierde kunning. Een knap in mekaar gestoken lied waaruit eens temeer blijkt dat Ad zijn dialect trouw bleef en niet, zoals andere liedjeszangers, aan het mixen sloeg. Grote klasse."

Heraut van de eenvoud
Verteller, schrijver en zanger Cor Swanenberg (78) uit Middelrode trad vroeger veel op met de troubadour die hij later in het gedenkboek zou bombarderen tot 'Zanger van 't Zuiden'.

,,Voor mij is Ad de heraut van de eenvoud, zuiver en puur in zijn dialect, zijn beelden, zijn rijm. Dé man van de mooiste liedjes van Oost-Brabant. Ik mag me gelukkig prijzen dat ik veel met hem heb opgetreden, nadat ik hem voor het eerst zag optreden in De Pas in Heesch. Daar was Cees van Zijl van de Osse Crossroad Studio ook aanwezig om te zien en te horen of Ad de moeite waard was om een elpee mee op te nemen. Nou, we weten: de rest is geschiedenis."

De dementerende muzikant
,,Menig liedje van Ad zit nog steeds in mijn repertoire. Daaruit kiezen is lastig. Met Mònnikaspulder hadden de gebroeders onbedoeld een vooruitziende blik: de dementerende muzikant met af en toe een helder moment en dan de hennenkooi als metafoor bezingt. Ook Umweg vind ik verrekte mooi: het leven is een omweg waar je nooit meer van terugkomt. En in Koekoek laat Ad zijn meest poëtische kant zien met een schitterende beschrijving van de opwelling van het voorjaar. Jan daarentegen is zijn meest Brabantse liedje."

,,Hoe dan ook is de nalatenschap van Ad na z'n eerste elpee Brabant, ge verandert veel meer dan een hang naar nostalgie. Dat wordt vaak vergeten.”

IPTCBron Thomas Segers www.thomassegers.nl Ad de Laat reproductie;Nistelrode;NEDERLAND © Thomas Segers